Herinneringen maken. Dat doen we deze reis weer volop. Ik sla de ervaringen op in mijn hoofd, in mijn hart en in mijn mobieltje. De Koisan deden dat zo’n acht duizend jaar geleden ook. Hun leven staat hier afgebeeld in het Cedergebergte. Taferelen van de jacht, de dieren om hun heen, dansende vrouwen met brede heupen en volumineuze derrières. Kim Kardashian zou er jaloers op zijn.

De Koisan behoren tot een van de oudste volken van Zuidelijk Afrika. Een bijzonder volk. Ze wonen hier al zo’n 22.000 jaar. Ze geven niets om bezittingen en delen alles wat ze hebben. Geweld is oneerbaar, problemen worden uitgepraat. De moderne samenleving kan er wat van leren. Door de VOC en de verdere geschiedenis van de Kaapkolonie trokken steeds meer kolonisten de Kaap in die de Koi (San en Koi) tot slaven maakten. Ze werkten voor ‘die Boer’, en de pokkenepidemie in 1712 deed ook niet veel goeds.

Hoe bijzonder is het dat wij nog wat van hun herinneringen mogen bekijken? Je voelt je nietig als je duizenden jaren later hun belevenissen, aangebracht door mensenhanden, op de rotsen bij Clanwilliam ziet. Speciaal ook, de plek is totaal niet toeristisch. Sterker nog, we reden er eerst zo voorbij. We liepen voornamelijk met zijn vieren in een rotsachtige omgeving. Hier en daar stonden een paar half vergane voetjes geschilderd om je te leiden. De unieke plek ligt er verlaten bij. Van bovenaf lijkt het een vlakte en zie je niets. Onderop zie je hoe immens de rotspartijen zijn. Het weer heeft hier nog altijd vrij spel. De taferelen zijn vaag maar nog wel herkenbaar. De Koisan hebben hun herinneringen rotsvast vastgelegd.